VNG WIL ANDERE AANPAK UITKERINGEN EN HOGERE UITKERINGEN

04 MEI 2021

Het moet echt anders', concludeert de VNG na zes jaar ervaring met de decentrale uitvoering van een breed pakket aan sociale taken. De oproep aan de toekomstige regering leest dan ook als een opsomming van frustraties die sinds de decentralisaties van 2015 zijn ontstaan bij gemeenten. De voornaamste pijnpunten: onvoldoende financiële middelen, beperkte bewegingsruimte voor lokale beleidsmakers en sociale professionals en te weinig oog voor de 'menselijke maat' in landelijke regelgeving.

Geen kostenpost
Maar gemeenten weten inmiddels ook goed wat wél werkt, blijkt uit de uitgebreide lijst aan nieuwe ideeën om het stelsel te verbeteren. Het overkoepelende principe daarbij is dat het sociaal domein gezien moet worden als een investeringskans en niet als kostenpost. Dat vergt wel een aanpak die door de bestaande beleidsterreinen heen breekt.

Bestaanszekerheid, kansengelijkheid en gezondheid zijn volgens de VNG de grootste opgaven van het sociaal domein. Door die drie thema's met elkaar te verbinden, wordt het mogelijk om maatschappelijk rendement te behalen op investeringen in het sociaal domein. Sterkere bestaanszekerheid betaalt zich immers terug in minder stress en betere (mentale) gezondheid. Het wegnemen van gezondheidsproblemen zorgt weer voor gelijkere kansen, wat zich vervolgens vertaalt in hogere arbeidsparticipatie en, als gevolg daarvan, meer bestaanszekerheid.

Herziening
'We noemen dit de hefboomwerking van het sociaal domein', aldus de VNG. Om dat mogelijk te maken, pleit de VNG onder andere voor een fundamentele herziening van de Participatiewet, die uitkeringen en re-integratie regelt. De aanbevelingen zijn veelal punten die de afgelopen jaren al volop onderwerp van discussie zijn geweest in gemeenteland.

Basisbanen
Zo vindt de VNG dat de middelen voor armoedebestrijding, schuldhulpverlening en participatie structureel omhoog moeten, en dat het introduceren van basisbanen moet worden onderzocht. Het idee van een basisbaan, dat de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid begin vorig jaar onder de aandacht bracht, is dat de overheid niet zozeer een inkomen maar liever een baan moet garanderen. Onder andere de gemeente Groningen experimenteert al met het concept.

Scholing
Verder adviseert de VNG dat investeringen in arbeidsmarktbeleid moeten meebewegen met de staat van de arbeidsmarkt en de economie. Ook willen gemeenten af van de perverse prikkel om zich te richten op snelle – maar vaak niet duurzame – uitstroom van mensen in de bijstand. Bovendien is er meer geld nodig voor (om)scholing. Ook daar pleiten wethouders en deskundigen al langer voor.

Inkomenspositie
Ten slotte moet de kostendelersnorm worden afgeschaft voor jongeren tot 27 jaar en moet de bijstandsnorm en het minimumloon voor jongeren van 18-20 jaar worden opgehoogd naar het niveau van 21-jarigen. Om de inkomenspositie van minima 'feitelijk toereikend' te maken, stelt de VNG onder andere voor om het minimumloon en het sociaal minimum te verhogen of het toeslagensysteem te herzien. Een aantal gemeenten dringt al langer bij het rijk aan op een verhoging van het minimumloon.

Bron: binnenlands bestuur

Boodschappenboete

23 augustus 2021

De bijstandsgerechtigde vrouw uit Wijdemeren die boodschappen kreeg van haar moeder, hoeft de gemeente geen 7.000 euro terug te betalen, maar iets meer dan 2.800 euro. Dat heeft de Centrale Raad van Beroep, de hoogste bestuursrechter op het gebied van sociale voorzieningen op 23 augustus 2021 bepaald.

De ‘boodschappenboete’ voor een bijstandsgerechtigde vrouw uit Wijdemeren kreeg vorig jaar veel aandacht. De ‘boodschappenboete’ voor de bijstandsgerechtigde vrouw ontsteeg eind vorig jaar de grenzen van Wijdemeren, een gemeente tussen Amsterdam en Utrecht. De zaak deed de Tweede Kamer van standpunt veranderen over het Nederlandse bijstandsbeleid: in de sociale zekerheid zou te weinig ruimte zijn voor maatwerk en individuele omstandigheden.

De bijstandsgerechtigde vrouw uit Wijdemeren kreeg naast haar uitkering, die zij vanaf 2015 ontving, wekelijks een tas met boodschappen van haar moeder, gevuld met basale inkopen als wc-papier, brood, sla, vlees, koffie en eieren. Zonder die hulp kon de vrouw niet rondkomen, verklaarde zij. ‘Ik ben bijna mijn hele uitkering kwijt aan vaste lasten.’

Maar volgens de overheid is een bijstandsuitkering wel genoeg om van te leven. Toen het Inlichtingenbureau, dat namens het ministerie van Sociale Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten controleert of uitkeringsgerechtigden zich aan de regels houden, de boodschappensteun ontdekte, tipte de instantie daarom de gemeente Wijdemeren. Die vorderde vervolgens bij de vrouw 7.039,96 euro terug – de op basis van Nibud-normen geschatte waarde van de geschonken boodschappen. Een boete legde de gemeente niet op.

Terugvordering

De vrouw was het niet met de terugvordering eens. Ze stapte naar de rechter, maar die stelde de gemeente in het gelijk. De vrouw had de hulp van haar moeder tegenover de gemeente verzwegen, waarmee ze haar ‘inlichtingenplicht’ schond. Tegen deze uitspraak ging de vrouw in hoger beroep.

Na de ontstane ophef beloofde uitvoerend wethouder Rosalie van Rijn van de gemeente Wijdemeren de casus opnieuw te beoordelen. Toch bleef de gemeente bij haar standpunt: de vrouw zou ook een deel van haar bijstand hebben uitgegeven aan een tweedehands auto en motor ‘uit het duurdere segment’.

De Centrale Raad van Beroep bepaalde dat de vrouw inderdaad geld aan de gemeente moet terugbetalen. Dat de vrouw ‘gedurende een lang periode structureel en substantieel levensmiddelen en verzorgingsproducten van haar moeder’ ontving, had zij moeten melden, aldus de rechter. Op grond van de Participatiewet kon de gemeente niet anders dan een bedrag terugvorderen.

Wel schroeft de Raad het bedrag wel terug tot 2.835,41 euro. De gemeente heeft niet afdoende bewezen dat de vrouw de hele periode boodschappen van haar moeder ontving. Daarnaast moet de gemeente de vrouw een schadevergoeding van 200 euro betalen wegens een onrechtmatig huisbezoek en haar proceskosten vergoeden.

Bron: volkskrant

Bijstandsadvocaten

Bel gratis 800-BIJSTAND (0800-2457826)